W jakich sytuacjach może dojść do wywłaszczenia nieruchomości?
Choć wielu osobom wydaje się, że prawo własności jest w Polsce mocno chronione, to jednak nie wszyscy wiedzą, że zgodnie z Konstytucją właściciel nieruchomości może w wyjątkowych przypadkach zostać pozbawiony tego prawa wbrew swojej woli. Nazywamy to wywłaszczeniem nieruchomości. Kiedy może do tego dojść?
Wywłaszczenie nieruchomości — co mówią przepisy?
Zgodnie z Ustawą o gospodarce nieruchomościami oraz zapisami samej Konstytucji, wywłaszczenie “jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem”. Oznacza to, że nieruchomość nie może być wywłaszczona na korzyść osoby prywatnej czy jakiejś firmy, ale jedynie na rzecz Skarbu Państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego. Jakie mogą być wspomniane „cele publiczne” uprawniające do wywłaszczenia?
Sytuacje uprawniające do wywłaszczenia
Cele publiczne, które dają prawo do wywłaszczenia nieruchomości — gruntu, zostały jasno określone we wspomnianej wyżej ustawie. Może to być na przykład:
- wydzielanie gruntów pod drogi publiczne, rowerowe, wodne, a także ich budowę;
- wydzielanie gruntów pod linie kolejowe, lotniska i obiekty służące ich obsłudze oraz utrzymaniu;
- budowa i utrzymanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej;
- budowa i utrzymanie sieci transportowej dwutlenku węgla;
- budowa i utrzymanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska;
- opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki;
- budowa i utrzymanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych itd.
To tylko najczęstsze z sytuacji, w których zgodnie z prawem może dojść do wywłaszczenia nieruchomości. Może ono zostać wszczęte z urzędu lub na wniosek, na przykład gminy. Właściciel nieruchomości musi jednak otrzymać w takim przypadku odszkodowanie, którego wysokość ustalana jest przez starostę. Od decyzji tej można się także odwoływać, a najlepiej przy tym skorzystać z pomocy doświadczonej kancelarii prawnej.
